Domy jak okręty. Architektura streamlined moderne na terenie województwa kujawsko-pomorskiego – wykład dra hab. Michała Pszczółkowskiego, prof. ASP w Gdańsku
28.07.2020 (wtorek), godz. 18.30
profil FB i YouTube Galeria Sztuki Wozownia
Lata międzywojenne i związana z nimi promocja nowego stylu życia – nowoczesnego homo viator, sprzyjały rozwojowi komunikacji. Symbolami postępu lat 20. i 30. XX wieku stały się samochód, samolot, a zwłaszcza transatlantyk. Nowoczesne liniowce w rodzaju francuskiej Normandii, brytyjskiej Queen Mary czy niemieckiego Bremen fascynowały logiką konstrukcyjną, solidnością i prostotą, idąc w parze z modernistycznym hasłem formy wynikającej z funkcji. Opływowe formy wyznaczały nowe trendy w designie, nie pozostając także bez wpływu na projektantów architektury. W ten sposób narodził się nurt streamlined moderne – „styl okrętowy”.
Kierunek ten trafił w Polsce na podatny grunt, gospodarka morska stanowiła wszak niezwykle istotny element budowania potęgi odrodzonego państwa. W ówczesnym województwie pomorskim – o strategicznym położeniu geograficznym, bo jedynym z dostępem do morza – szczególnie manifestowano w wizualnej formie „Polskę morską” i popularne hasło „frontem do morza”. Budynki o cechach streamlined moderne znajdziemy w Bydgoszczy, Toruniu, Inowrocławiu, Brodnicy i wielu innych miastach dzisiejszego regionu kujawsko-pomorskiego. Wyróżniają je płaskie dachy z tarasami ukształtowanymi na kilku poziomach, zaokrąglone krawędzie balkonów, często obejmujących narożniki, i półokrągłe ryzality z tarasami. W elewacjach i stolarkach drzwiowych często pojawiają się bulaje – symboliczne okna na morze i Pomorze. Te właśnie realizacje będą tematem wykładu.
dr hab. Michał Pszczółkowski, prof. ASP w Gdańsku – w 2005 ukończył studia magisterskie na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Studiował także w Oldenburgu i Bambergu. W 2010 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce, a w 2018 roku habilitację na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej. Od 2019 roku jest zatrudniony na stanowisku profesora Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w Warszawie oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki (od 2018 Prezes Zarządu Oddziału Toruńskiego) i Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Zainteresowania badawcze Michała Pszczółkowskiego koncentrują się wokół historii architektury, szczególnie nowoczesnej (XX wiek). Opublikował kilkanaście monografii naukowych, publikował także m.in. w „Informationen zur modernen Stadtgeschichte”, „Centropa. A Journal of Central European Architecture and Related Arts”, „Zapiskach Historycznych”, „Kwartalniku Historii Nauki i Techniki” i „Kwartalniku Architektury i Urbanistyki”. W 2017 został laureatem Nagrody im. Oskara Haleckiego w X edycji konkursu „Książka Historyczna Roku” (głosowanie czytelników w kategorii: najlepsza książka naukowa za publikację „Kresy nowoczesne. Architektura na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1921–1939”).